Friese net slimmer benutten voor zonnestroom

n Friesland is de afgelopen periode een hausse aan plannen ontstaan voor nieuwe zonneweides. Dit komt onder meer door de relatief lage grondprijs, de prijsdaling van zonnepanelen en het gunstige subsidieklimaat. In 2018 is het opgestelde vermogen duurzame zonne-energie in één jaar verdubbeld naar 247 megawatt (2018: 147 MW). In 2019 sluit Alliander naar verwachting opnieuw 100 megawatt aan nieuwe zonneparken op het elektriciteitsnet aan. Volgens prognoses van netbeheerder Liander zal de productie van zonnestroom in Friesland tot 2050 vertwintigvoudigen.

Noodzaak versterken netten

Het terugleveren van energie is een goede ontwikkeling, maar dit vraagt wél extra capaciteit van het elektriciteitsnet. Dit net is honderd jaar geleden ontworpen om stroom van gas- en kolencentrales naar de verbruikers te transporteren. En niet op grootschalige levering én teruglevering van energie in landelijke gebieden waar de kabel doorgaans ‘dun’ is, zoals in een groot deel van Friesland.

Nieuw elektriciteitsverdeelstation

Zonneweiden kunnen in minder dan een jaar worden aangelegd. Maar het kan jaren duren voordat Liander zijn net heeft versterkt en een nieuw elektriciteitsverdeelstation in gebruik kan worden genomen. Door het vinden van een locatie, vergunningstrajecten, wijzigen van bestemmingsplannen en inspraakprocedures kan het alleen al jaren duren voordat de eerste schep de grond in gaat.

Maximale capaciteit

Soms wordt Liander verrast en bereiken we de maximale capaciteit van het elektriciteitsnet.  In de gebieden rond de elektriciteitsverdeelstations in Buitenpost, Oosterwolde en Holwerd / Ameland is dit nu het geval. Hier overstijgt de vraag om duurzaam geproduceerde stroom terug te leveren momenteel de beschikbare capaciteit en moeten de netten en de bijbehorende installaties eerst worden uitgebreid.

Plannen vroegtijdig delen

Liander roept alle betrokken partijen op om plannen voor zonneweiden in een zo’n vroeg mogelijk stadium te delen. Door tijdig delen van vestigingslocaties van zonneweides kan de netbeheerder planmatig werken en zijn netten tijdig versterken om de duurzaam geproduceerde stroom van zonneweides af te voeren. De gesprekken hierover vinden ook plaats in het bredere kader rondom de regionale energiestrategieën.

Vergroten capaciteit van Friese net

In Friesland wordt in 2019 in totaal circa € 85 miljoen geïnvesteerd in de netten. Op dit moment werkt Liander onder meer aan de uitbreiding van elektriciteitsverdeelstation Oosterwolde en elektriciteitsverdeelstation Wolvega. Eén zonnepark wordt rechtstreeks aangesloten op elektriciteitsverdeelstation Bergum. Daardoor wordt het knelpunt bij Buitenpost opgelost. Ook werkt de netbeheerder aan een oplossing van het knelpunt op Ameland. Daarnaast heeft Liander vergaande plannen om een nieuw elektriciteitsverdeelstation te bouwen in de regio Bolsward-Zurich. Liander werkt momenteel op verschillende plaatsen in Friesland aan de realisatie van de aansluiting van 12 Friese zonneweiden.

Slimme oplossingen

Liever nog dan het verzwaren van zijn netten voorkomt Liander onnodige investeringen en werk aan het net door slimme oplossingen. Zo draagt de netbeheerder er aan bij om de kosten van de energietransitie zo laag mogelijk te houden. Zo onderzoekt  Liander de mogelijkheid om de redundantie-eisen (dubbele uitvoering) in bepaalde gevallen los te laten bij zonneweides, waardoor minder kabels nodig zijn en een zonneweide sneller kan worden aangesloten. Die dubbel uitgevoerde kabels en installaties zijn een belangrijke succesfactor aan de betrouwbaarheid van het Nederlandse elektriciteitsnet omdat bij een defect aan een kabel de stroomvoorziening gecontinueerd kan worden.

Nieuwe uitdagingen

Ook het inrichten van een flexibiliteitsmarkt, de afstemming van vraag en aanbod van elektriciteit om onnodige verzwaringen van het net te voorkomen, en cable pooling, windparken en zonneweiden die gebruik maken van één kabel, zijn slimmigheden die de netbeheerder inzet om de nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden. Ook benadrukt de netbeheerder dat wanneer afnemers van vermogen zich dicht bij afnemers vestigen de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk blijven. Deze aanpak voorkomt het leggen van extra kabels en de bouw van de achterliggende installaties.

Meer weten over onze investeringen in Friesland in 2019? Lees ons Jaarplan.