Naar nieuwsoverzicht

Zutphen aan de slag met thermische energie uit oppervlaktewater

6 mei 2021
Door de klimaatverandering warmt het oppervlaktewater van de Nederlandse rivieren op. Tegelijkertijd zien we dat de behoefte aan duurzame warmtebronnen stijgt. Door deze twee zaken slim te combineren, ontstaat een mooie kans voor verduurzaming. Warmte uit Water (een samenwerking tussen Alliander en Rijkswaterstaat) is zo’n duurzame kans. Dit innovatieproject verbindt de sectoren energie en water in de praktijk.

In Warmte uit Water (voorheen Grip op de Maas), een innovatieproject van en pre-concurrentiële samenwerking tussen Alliander en Rijkswaterstaat, ontwikkelen we een collectieve en opschaalbare oplossing voor de warmtetransitie. Daarbij zetten we thermische energie uit oppervlaktewater (kortweg: TEO) in als alternatieve, duurzame bron van warmte voor de bestaande gebouwde omgeving in Nederland. Alliander staat voor een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft tot betrouwbare, betaalbare en duurzame energie. Warmte uit Water in het algemeen en TEO in het bijzonder kunnen een grote bijdrage leveren aan de warmtetransitie en de energietransitie.

Samen in de praktijk leren

Wat steeds duidelijker wordt voor bestaande maatschappelijke organisaties is dat er niet één partij is die de warmtetransitie kan realiseren. We kunnen het alleen samen vormgeven. En daarom is het belangrijk dat we samen met partners in de praktijk leren. Een voorbeeld daarvan is het project ‘TEO Zutphen Helbergen’. De rivier de IJssel, waar Zutphen aan gelegen is, is een praktisch onuitputtelijke energiedrager voor thermische energie. De gemeente Zutphen heeft de regie voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving en wil met dit project een belangrijke stap zetten richting een warmtenet voor meer Zutphense wijken. Met TEO Zutphen Helbergen draagt Alliander bij aan de ontwikkeling van duurzame energiesystemen en daarmee aan het verduurzamen van Nederland.

Partners onderschrijven intentieovereenkomst

Op 30 april jl. werd in Zutphen een intentieovereenkomst ondertekend voor ‘TEO Zutphen Helbergen’. Daarmee onderschrijven de ketenpartners gemeente Zutphen, Stichting Woonbedrijf ieder1, Coöperatieve vereniging ZutphenEnergie, Firan en Rijkswaterstaat (als beheerder van de IJssel) en de transitiepartners gemeente Zutphen, Provincie Gelderland, Waterschap Rijn en IJssel en Warmte uit Water (Alliander en Rijkswaterstaat) de inspanningsverplichtingen gericht op TEO Zutphen Helbergen.

In deze intentieovereenkomst hebben de partners elk hun eigen rol. Zo willen de ketenpartners investeren in de realisatie van een nieuw warmtenet en een nieuw energiesysteem. Hiermee willen zij de warmte voor Zutphen Helbergen op een duurzame manier opwekken en daarmee de CO2-uitstoot verminderen. De transitiepartners hebben op hun beurt de intentie om te motiveren, te ondersteunen en waar mogelijk belemmeringen weg te nemen. Bovendien leveren ze inhoudelijke bouwstenen – zoals technisch ontwerp, financieel economische haalbaarheid en organisatie van de keten – aan de betrokken ministeries I&W, EZK en BZK op het gebied van landelijke kennisopbouw en de uitrol van andere projecten op het gebied van thermische energie uit oppervlaktewater. Met deze samenwerkingsvorm is tegelijk de basis gelegd voor een duurzame verbinding tussen de ketenpartners en de transitiepartners om zo samen de warmtetransitie vorm te geven.

De rol van Alliander en Rijkswaterstaat

Alliander staat voor een betrouwbare en betaalbare energie voorziening. Individuele oplossingen met warmtepompen zorgen voor een extra belasting op het elektriciteitsnet. Om het elektriciteitsnet op die extra belasting aan te passen, gaan we het net op veel plekken verzwaren of uitbreiden. Daarom zijn we voorstander van alternatieve, collectieve systemen. Op die manier kunnen we namelijk onnodige netverzwaringen voorkomen en tegelijkertijd duurzame bronnen – zoals TEO – slim benutten.

De ambitie van Rijkswaterstaat volgt uit de vraag van het Rijk om een bijdrage te leveren aan een duurzame leefomgeving en de energietransitie. Rijkswaterstaat vindt de potentie van TEO groot, vooral bezien vanuit de grote rivieren en wateren. Rijkswaterstaat wil daarom klaarstaan voor de verzoeken vanuit de RES-regio’s (Regionale Energiestrategie regio’s) en de gemeentelijke Transitievisies Warmte, waarin een beroep wordt gedaan op warmte uit oppervlaktewater.